Die universiteitswese in Suid-Afrika: 'n bestekopname van huidige tendense en die vooruitsig vir Afrikaans

Abstract

Die doel van hierdie artikel is die identifisering en analitiese omskrywing van die mees prominente politieke tendense wat tans die Suid-Afrikaanse universiteitswese beïnvloed, met spesifieke verwysing na Afrikaanse universiteite en hoër onderwys. Die bydrae neem as vertrekpunt die teoretiese beginsel van transformasie, en die spesifieke en eiesoortige ideologiese toepassing van dié konstruk in Suid-Afrika sedert 1994. Die ingrypende invloed van hierdie ideologiese transformasiebeskouing op openbare instellings in Suid-Afrika word bespreek, insluitend die institusionele en sosio-politiese impak op universiteite. Teen hierdie teoretiese agtergrond word sleutelkwessies bespreek wat betrekking het op die Suid-Afrikaanse universiteitswese en die plek en rol van Afrikaans in besonder, insluitend in 'n bestekopname van die posisie van Afrikaans in die hoër onderwyssektor; 'n evaluering van die transformasie van die hoër onderwyssektor; die rasionele argumente en gronde vir die behoud en bevordering van Afrikaans in die sektor; en die reaksie vanuit die Afrikaanssprekende gemeenskap teenoor die marginalisering van die taal by universiteite 'n Evaluerende toekomsperspektief word gebied waarin die behoud van Afrikaans oorweeg word, met inbegrip van aktivisme, geregtelike strategieë en die uitbouing van Afrikaans deur middel van n privaat hoër onderwysinstelling.

Translated abstract

The purpose of this article is the identification and analytical description of the most prominent political trends which are at present exerting an influence on the South African university sector, with specific reference to Afrikaans universities in the contect of higher education. The contribution has as its point of departure the theoretical concept of transformation, and the specific ideological application of this construct as it has become current in South Africa since 1994. The radical influence of this ideological vision of transformation on public institutions in South Africa is discussed, as well as the institutional and sociopolitical impact of this on universities. Against this theoretical background key issues are discussed which have an impact on the place and role of the South African university scene and the place and role of Afrikaans more particularly, including a survey of the position of Afrikaans in the higher education sector, an evaluation of the transformation of the higher education sector, the rational arguments and grounds for the retention and promotion of Afrikaans in the sector, and the reaction from the Afrikaans-speaking community to the marginalization of the language at universities. An evaluative future perspective is offered in which the retention of Afrikaans should be considered, with the inclusion of a consideration of activism, legal strategies and the promotion of Afrikaans by means of a private higher education institution.